De uitbraak van het coronavirus heeft wereldwijd geleid tot het sluiten van scholen en maatregelen op het vlak van sociale beperkingen. Als gevolg hiervan brengen kinderen meer tijd online door, aangezien het gezin afhankelijk is van digitale technologie om te leren en voor sociaal contact met de buitenwereld.
Internet is tijdens deze crisis een waardevol middel gebleken om verschillende aspecten van het leven door te laten gaan. Maar de problematiek rondom de online veiligheid van kinderen is wel belangrijker geworden. Wanneer de scholen gesloten zijn en veel ouders thuis werken, is de kans groter dat kinderen het internet zonder toezicht gebruiken.
In dit artikel bespreken we enkele van de belangrijkste problemen met betrekking tot veilig surfen op het internet voor kinderen en hoe je de veiligheid van je kinderen online kunt beschermen.
Bedreigingen en gevaren waarmee kinderen op het internet te maken krijgen
Omdat kinderen tijdens de pandemie meer tijd online doorbrengen, is hun blootstelling aan mogelijke risico’s toegenomen. Kinderen worden online geconfronteerd met een breed scala aan bedreigingen en gevaren, waaronder:
Online te veel informatie over jezelf delen
Het is gemakkelijk om je anoniem te voelen op het internet en kinderen zijn zich misschien niet bewust van de gevolgen van de digitale voetafdruk die ze creëren. Ze kunnen bijvoorbeeld persoonlijke informatie in hun socialemediaprofielen plaatsen, die niet in het openbaar mag worden weergegeven. Dit kan van alles zijn, van foto’s van ongemakkelijke persoonlijke momenten tot hun thuisadres of de vakantieplannen van het gezin. Ook kunnen ze inhoud posten waar ze later spijt van krijgen.
Cyberpesten
Cyberpesten kan variëren van het verzenden van intimiderende of treiterende berichtjes via e-mail, sms, sociale media of instant messenger, tot het inbreken in je e-mailaccount of het stelen van je online identiteit om je te kwetsen en te vernederen.
Grooming
Soms zijn kinderen zich er niet van bewust met wie ze werkelijk praten. Cyberuitbuiting kan onder meer bestaan uit het verzenden van seksueel getinte berichtjes of materiaal om een kind online te overhalen om in het echte leven af te spreken. Daders kunnen een kind proberen te overtuigen ongepaste activiteiten uit te voeren of foto’s of video’s te maken, die ze vervolgens gebruiken om het kind te bedreigen of te chanteren.
Phishing
Het gaat hier om e-mails die mensen proberen te verleiden om op onbetrouwbare links of bijlagen te klikken. Vooral voor kinderen kan dit heel misleidend zijn, omdat de e-mail soms van iemand lijkt te komen die ze kennen, zoals een vriend of een familielid. Er kunnen hiervoor ook messaging-apps of sms-berichten worden gebruikt, wat “smishing” wordt genoemd.
Verborgen kosten bij advertenties en in-app-aankopen
Kinderen zijn zich vaak niet bewust van verborgen aankopen in games, apps en websites. Een voorbeeld hiervan zijn mobiele games die kinderen overhalen om virtuele producten te kopen met de creditcards van hun ouders terwijl ze aan het spelen zijn. Deze games hebben in collectieve rechtszaken de naam “bait-apps” gekregen.
Radicalisering
Blootgesteld worden aan opvattingen die als radicaal of extreem worden beschouwd, of ze nu politiek, religieus, seksistisch of racistisch van aard zijn.
Leeftijdsongeschikte inhoud of inhoud die kwetsend of schadelijk is
Dit kan bijvoorbeeld een expliciete advertentie zijn die wordt weergegeven in een gratis game, tekenfilmfiguren voor kinderen die in een volwassen context worden weergegeven, of een forum waarop onderwerpen worden besproken die niet geschikt zijn voor kinderen.
Onbedoeld malware downloaden
Malware is computersoftware die zonder medeweten of toestemming van het slachtoffer wordt geïnstalleerd en schadelijke acties op de computer uitvoert. Cybercriminelen misleiden mensen vaak om malware te downloaden. Phishing is zo’n truc, maar er zijn er nog meer, zoals het overtuigen van slachtoffers om malware te downloaden die op games lijken. Dit kan vooral voor kinderen heel aantrekkelijk zijn. Met uitgebreide cyberveiligheidssoftware en bijbehorende beveiliging op alle apparaten, kun je de computer van je kind helpen beschermen tegen dergelijke malware.
10 tips om kinderen online veilig te houden
- Stel ouderlijk toezicht en internetfilters in. Software zoals Kaspersky Safe Kids is ontworpen om te helpen kinderen online te beschermen. Het bevat een app op het apparaat van het kind plus een app op je eigen telefoon waarmee je rapporten kunt bekijken en instellingen kunt aanpassen. Het is zelfs mogelijk de toegang tot games en ongepaste apps te beheren.
- Zorg ervoor dat je kind de nieuwste antivirusprogramma’s en de nieuwste software gebruikt. Antivirussoftware beschermt apparaten tegen inkomende bedreigingen en zoekt, vernietigt en waarschuwt voor mogelijke bedreigingen van het systeem. Er komen voortdurend nieuwe virussen uit en antivirussoftware volgt deze recente bedreigingen op de voet.
- Zorg ervoor dat de privacy-instellingen van het kind op maximaal zijn ingesteld. Bijna alle sociale media-apps hebben privacy-instellingen die je kunt aanpassen. Leer deze instellingen kennen en configureer ze samen met je kinderen.
- Bedek webcams wanneer ze niet worden gebruikt. Sommige mensen gebruiken ducttape of iets dergelijks, omdat ze verontrustende verhalen over malware hebben gelezen waarmee anderen hen via de webcam kunnen bespioneren.
- Controleer regelmatig de vriendenlijsten van je kinderen en blokkeer ongewenste of verdachte contacten.
- Schakel in-app-aankopen op apparaten waar mogelijk uit:
Voor iOS:
- Open Instellingen en kies “Schermtijd”. Schakel de optie in als deze nog niet is ingeschakeld
- Tik op doorgaan en kies vervolgens de optie “Dit is mijn iPhone” of “Dit is de iPhone van mijn kind”
- Als het je eigen telefoon is, word je gevraagd een toegangscode te kiezen. Als het de telefoon van je kind is, moet je de aanwijzingen volgen en een toegangscode voor ouders instellen
- Druk op Inhouds- en privacybeperkingen en voer je toegangscode in. Activeer vervolgens Inhoud en privacy
- Kies iTunes- en App Store-aankopen
- Selecteer in-app-aankopen en stel deze in op “Niet toestaan”
Voor Android:
- Open Google Play
- Open Instellingen
- Ga naar “Gebruikersinstellingen”
- Selecteer “PIN instellen of wijzigen” en kies een pincode
- Ga terug naar Gebruikersinstellingen en activeer “Gebruik PIN voor aankopen”
7. Zorg ervoor dat locaties niet kunnen worden geïdentificeerd. Het is aan te raden om kinderen te vragen geen geotagging te gebruiken voor foto’s op sociale media, omdat anderen hierdoor hun locatie kunnen achterhalen. Je kunt op hun apparaten de locatiediensten uitschakelen, zodat hun fysieke locatie niet gevolgd kan worden.
8. Zorg voor duidelijke regels over passend internetgebruik: wanneer, waarom en hoelang.
9. Let op tekenen van stress die verband houden met online activiteiten en weet waar je hulp kunt zoeken. Het kind kan bijvoorbeeld afstandelijk, overstuur of boos overkomen na het gebruik van internet of sms-diensten. Liefdadigheidsinstellingen voor kinderen zoals het Engelse NSPCC, het Amerikaanse Childnet of het Australische National Centre Against Bullying kunnen je hierbij helpen.
Advies voor ouders en voogden
Het intensieve karakter van de media-aandacht rondom het coronavirus kan voor kinderen beangstigend of verontrustend zijn. De vele beschikbare digitale bronnen van geloofwaardige organisaties zoals UNICEF en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kunnen je helpen om samen met je kind meer over het virus te weten te komen.
Hieronder volgen enkele manieren waarop je je kind momenteel kunt steunen:
- Geef zelf het goede voorbeeld met je eigen online gedrag. Moedig ze aan om aardig en respectvol te zijn voor anderen. Herinner ze er ook aan wat er op de achtergrond zichtbaar kan zijn.
- Raak vertrouwd met het schoolbeleid en de beschikbare hulplijnen om cyberpesten of ongepaste online inhoud te melden. Cyberpesten betekent dat kinderen gemene opmerkingen, berichten en posts ontvangen of hiervan het onderwerp zijn. Ze kunnen online worden uitgesloten van groepen, wat stress en het gevoel van isolatie kan vergroten. Wees er ook op voorbereid dat kinderen zelf online kunnen gaan pesten.
- Houd er rekening mee dat online advertenties ongezond voedsel, genderstereotypen of leeftijdsongeschikt materiaal kunnen promoten. Daarbij betekent meer tijd op het internet ook een hogere blootstelling aan dit soort invloeden. Help kinderen om online advertenties te herkennen en maak van de gelegenheid gebruik om samen te bekijken waarom sommige berichten negatief kunnen zijn.
Activiteiten over online veiligheid om samen met kinderen te doen
Een website als Commonsense.org bevat tal van activiteiten of lesplannen ontworpen om kinderen meer te leren over veilig surfen op het internet. Deze activiteiten zijn ingedeeld op leeftijd om het gemakkelijk te maken voor ieder kind om de juiste materialen te vinden. Enkele van de onderwerpen zijn:
- Hoe kun je websites veilig bezoeken?
- Hoe kunnen we online veilig, verantwoordelijk en respectvol zijn?
- Welke soorten informatie moet ik voor mezelf houden als ik internet gebruik?
- Hoe maak je veilige online vriendschappen?
- Hoe kun je veilig met mensen chatten die je online ontmoet?
Ook de AFT (Amerikaanse Federatie van Leraren) biedt handige informatie over veilig surfen op het internet die je met de kinderen kunt gebruiken. Ook kun je Childnet, Internet Matters en het lesmateriaal van de Australische eSafety Commissioner raadplegen.
We raden ook aan om met de kinderen een “cybercontract” af te sluiten, waarin wordt uiteengezet wat wel en niet mag op het internet. Jullie kunnen dit contract ondertekenen en het op een zichtbare plek in huis neerleggen, zodat alle partijen eraan herinnerd worden. Ook is het belangrijk een balans te vinden tussen online recreatie en offline activiteiten, inclusief tijd buiten (indien mogelijk).
Met kinderen over veilig surfen op het internet praten tijdens de corona-uitbraak
Tijdens de pandemie worden ouders en verzorgers geconfronteerd met potentieel hogere economische lasten en de uitdaging om een balans te vinden tussen thuiswerken en thuisonderwijs. In deze context kan het begeleiden en controleren van kinderen lastig zijn, ook wat betreft hun online activiteiten. In deze vreemde tijden is het moeilijk en stressvol om het huishouden draaiende te houden en daarbij ook te zorgen voor een veilig gebruik van het internet door de kinderen. Het is daarom belangrijk om een open dialoog met ze te voeren over online veiligheid:
- Wees realistisch – laat ze zien dat je weet dat ze internet zullen gebruiken om hun huiswerk te maken of met hun vrienden om te gaan.
- Vraag welke websites, apps en games ze gebruiken. Bouw een beeld op van hoe ze hun tijd online doorbrengen. Laat ze weten dat je geïnteresseerd bent in hun leven en interesses.
- Vraag of ze zich zorgen maken over internet en laat ze weten dat, mocht dat zo zijn, ze altijd bij jou terecht kunnen met vragen en twijfels.
- Zorg ervoor dat kinderen begrijpen dat gemene of discriminerende opmerkingen, cyberpesten en trollen niet acceptabel zijn. Vertel dat als ze dit soort dingen ervaren, ze dat onmiddellijk aan een betrouwbare volwassene moeten vertellen.
- Als jij vindt dat een app of website niet geschikt is voor kinderen, wees dan duidelijk en leg uit waarom je dat vindt.
- Vraag de kinderen wat zij denken dat wel of niet geschikt is voor kinderen om online te doen, zodat ze zich betrokken voelen bij het proces.
- Vraag ze naar hun online vrienden en hoe ze weten dat ze zijn wie ze zeggen te zijn.
- Vraag de kinderen of ze weten waar ze hulp kunnen krijgen en hoe ze veilig kunnen blijven. Weten ze waar ze de privacy-instellingen kunnen aanpassen? Of hoe ze gebruikers kunnen melden of blokkeren die hen lastig vallen?
- Vertel dat ze geen identificeerbare informatie online mogen delen, zoals hun volledige naam, adres, broers en zussen of wie hun ouders zijn.
- Zorg ervoor dat kinderen sterke wachtwoorden gebruiken, want door het kraken van een wachtwoord komen hackers een stap dichter bij het verkrijgen van je gegevens. Een gespecialiseerd programma voor wachtwoordbeheer kan hierbij helpen.
- Probeer ervoor te zorgen dat computergebruik plaatsvindt in een gemeenschappelijk deel van het huis, waar volwassenen in de buurt kunnen zijn.
- Controleer apparaten (telefoons, tablets en computers) om te zien welke functies voor ouderlijk toezicht en webbeveiliging beschikbaar zijn en speciaal zijn ontworpen voor dat specifieke apparaat.
Als je denkt dat je kind mogelijk het slachtoffer is geworden van ongepast contact met een andere persoon, doe hiervan dan aangifte bij de politie. Mocht je kind het slachtoffer zijn van cyberpesten, dan kun je dit melden bij een bevoegde instantie in het land waar je woont. In de Verenigde Staten is dit bijvoorbeeld het overheidsinitiatief Stop Bullying.
Tot slot is het belangrijk niet te vergeten dat tijdens de pandemie het contact met anderen belangrijker is dan ooit. Dit is een uitstekende tijd om je eigen virtuele interacties te gebruiken als model van vriendelijkheid en empathie, zodat kinderen de kans krijgen om veilige en positieve online interacties te hebben met vrienden, familie en met jou.
Gerelateerde artikels:
