Cyberstalken is een van de snelst groeiende misdaden in de wereld. Het is een ernstig misdrijf dat levens kan verwoesten en het gebruikt internet om een slachtoffer te benaderen en te intimideren.
Technologie heeft ons leven veranderd. We kunnen eenvoudig in contact blijven met vrienden op verschillende continenten, foto’s van onze geweldige vakantiebestemmingen delen en ons leven managen met handige apps. Maar helaas heeft dit alles een keerzijde, en sommige mensen gebruiken precies diezelfde technologie voor pesterijen en intimidatie.
Wat is cyberstalken?
De definitie van cyberstalken is "internet of andere elektronische middelen gebruiken om een slachtoffer doelbewust lastig te vallen en te intimideren".
Gemeenschappelijke kenmerken zijn onder andere (maar niet beperkt tot) klassiek ‘stalk’-gedrag, volgen waar iemand zich bevindt en hun online en realtime activiteiten monitoren. Er zijn cyberstalkers die GPS-apparaten op de auto’s van hun slachtoffers plaatsen, geolocatie-spyware op hun telefoons gebruiken en de verblijfplaats van hun slachtoffers obsessief volgen via social media.
Cyberstalken kan ook uit ander gedrag bestaan dat bedoeld is om slachtoffers te intimideren of hun leven ondraaglijk te maken. Zo kunnen cyberstalkers hun slachtoffers bijvoorbeeld op social media benaderen, trollen en bedreigingen sturen; ze kunnen e-mails hacken om met de contactpersonen van het slachtoffer te communiceren, zoals vrienden en zelfs werkgevers. Stalken via social media kan onder meer bestaan uit het vervalsen van foto’s of het sturen van bedreigende privéberichten. Vaak zullen cyberstalkers schadelijke geruchten verspreiden en valse beschuldigingen uiten, of zelfs wraakporno creëren en publiceren. Ze kunnen ook betrokken zijn bij identiteitsdiefstal en valse social-mediaprofielen of blogs over hun slachtoffer maken.
Nu weten we dus wat cyberstalken is. Maar wie zijn de slachtoffers? Dat zou je wel eens kunnen verbazen. De meeste slachtoffers van cyberstalkers zijn vrouwen, maar 20 tot 40 procent van de slachtoffers zijn mannen.
Cyberstalken gaat veel verder dan iemand volgen op een sociaal netwerk. Het is de bedoeling om te intimideren, iets wat kenmerkend is voor cyberstalken.
Hoe voorkom je dat je online wordt gestalkt
Een goede test is jezelf nu googelen en uit te zoeken welke informatie een potentiële cyberstalker online zou kunnen vinden. Het zal je verbazen hoe eenvoudig het is om jezelf te vinden. En dus ook je huisadres, telefoonnummer en andere persoonlijke gegevens.
En als dat al niet goed is, controleer dan ook nog eens even hoeveel gegevens iemand over jou kan verzamelen als hij of zij ook toegang heeft tot de social media van je vrienden en familie. Zo kunnen ze er bijvoorbeeld achter komen in welke bar je was, met welke vrienden, of waar je de volgende keer op vakantie gaat en wanneer.
Je zou zelfs zaken kunnen vinden die van jou lijken te zijn terwijl iemand anders ze heeft geüpload: een nep-blog of een Craigslist-account met je telefoonnummer en huisadres.
Zo gaan cyberstalkers te werk - hun slachtoffers googelen en uitzoeken wat ze allemaal kunnen vinden. Dat betekent dat je er zeker voor wilt zorgen dat die informatie zo moeilijk mogelijk te vinden is.
Tips om jezelf te beschermen tegen cyberstalkers
Stel meer privacy-instellingen in
Begin met je eigen gegevens. Kijk goed naar je social media-accounts en als je dat nog niet hebt gedaan, schakel dan strenge privacy-instellingen in.
- Zet je berichten in op ‘alleen vrienden’, zodat alleen mensen die je kent ze zien.
- Laat sociale netwerken je adres of telefoonnummer niet openbaar maken. (denk zelfs eens na over een apart e-mailadres voor social media)
- Als je je telefoonnummer of andere privégegevens met een vriend moet delen, doe dat dan in een privé-bericht en niet in een openbare post.
- Gebruik een geslachtsneutrale schermnaam of een pseudoniem voor je social media-accounts en niet je echte naam
- Laat optionele velden in social-mediaprofielen, zoals je geboortedatum, leeg.
- Accepteer alleen vriendschapsverzoeken van mensen die je daadwerkelijk persoonlijk hebt ontmoet. Stel je sociale netwerken in om alleen verzoeken van vrienden van vrienden te accepteren.
- Schakel geolocatie-instellingen uit. Het is beter om ook op je telefoon GPS uit te schakelen.
Als er andere persoonlijke gegevens op internet staan buiten je social media-accounts, begin dan met het verwijderen daarvan. Mocht je burgerservicenummer worden weergegeven, dan zal Google je helpen dat te verwijderen. Het kan zijn dat je contact moet opnemen met websites van derden om een deel van de gegevens te verwijderen. Als je een zakelijk postadres nodig hebt, of een postadres voor de registratie van je webdomein, gebruik dan een postbus- of kantooradres (bijvoorbeeld dat van je accountant), niet dat van thuis.
Als je een online datingservice gebruikt, verstrek dan niet je volledige ID op de site of via e-mail. Geef alleen je telefoonnummer aan iemand die je daadwerkelijk hebt ontmoet en ook best graag zou willen terugzien. Het beste veiligheidsadvies is om online niet eens je volledige naam vrij te geven, alleen je voornaam.
Wees voorzichtig met binnenkomende telefoongesprekken of e-mails waarin je wordt gevraagd persoonlijke informatie te verstrekken, hoe redelijk het verzoek ook klinkt. Als een bank of creditcardmaatschappij belt, hang dan op en gebruik een andere telefoon (als ze je op je vaste lijn bellen, gebruik je bijvoorbeeld je mobiele telefoon) om ter controle terug te bellen, met behulp van het telefoonnummer van het hoofdkantoor of filiaal dat op je documenten staat vermeld en niet het nummer dat je net hebt ontvangen. En verstrek nooit, nooit, nooit je BSN.
Beveilig je pc en telefoon
Het beveiligen van je gegevens helpt je niet als je smartphone of pc wordt gehackt. Om te voorkomen dat je online wordt gestalkt, moet je een basisbeveiliging in je online leven inbouwen.
- Wees op je hoede voor openbare wifi, die eenvoudig kan worden gehackt. Als je je moet aanmelden bij Starbucks of hotels, gebruik dan idealiter een Virtual Private Network (VPN) om te voorkomen dat iemand je communicatie afluistert. Kaspersky's VPN kan je overal een beveiligde verbinding bieden.
- Een VPN verbergt ook je IP-adres, dat gebruikt kan worden om je internetprovideraccount te vinden, en daarmee je adres, creditcardnummer, etc.
- Laat je smartphone nooit onbeheerd achter. Het is niet moeilijk om spyware te installeren zonder een spoor achter te laten: gewoon je telefoon een paar minuten op je bureau laten liggen is al lang genoeg.
- Zorg ervoor dat je telefoon en computers beveiligd zijn met een wachtwoord. Gebruik een sterk wachtwoord, niet iets wat gemakkelijk te raden is, en reset je wachtwoorden regelmatig.
- Gebruik anti-spyware software om geïnstalleerde schadelijke software te detecteren. Verwijder deze, of beter nog, maak een back-up van je gegevens, zet vervolgens de fabrieksinstellingen terug om de spyware volledig te verwijderen. Kaspersky’s antivirus heeft versies voor pc en Android om al je apparaten te beveiligen.
- Vergeet niet om altijd uit te loggen als je klaar bent en sluit sociale netwerkaccounts af.
- Wees op je hoede voor het installeren van apps die toegang willen tot je Facebook- of andere lijsten met contacten. Weet je wat ze ermee van plan zijn?
Wat is catfishing?
Catfishing is een vorm van fraude of misbruik waarbij iemand een valse online identiteit creëert gericht op een bepaald slachtoffer. Catfishers kunnen hun slachtoffers verleiden tot het verstrekken van intieme foto’s of video’s, hen vervolgens chanteren, of een relatie opbouwen en vervolgens vragen om geld voor een plotselinge noodsituatie.
Catfishers kunnen erg overtuigend zijn, maar je kunt hun oplichterij op verschillende manieren ontdekken.
- Als al hun online foto’s egoïstische of studiofoto’s zijn, zonder andere vrienden, zonder familie en zonder context, dan is dat een belangrijke aanwijzing.
- Zoek met Google reverse image naar de online foto op een datingsite. Het kan zijn dat de persoon meerdere online profielen heeft met dezelfde foto, maar onder verschillende namen.
- Vraag of je een videogesprek kunt voeren via Skype. Wat denk je? Catfishers zullen zich meestal excuseren en je hoort nooit meer van ze.
Wat moet je doen als je gecyberstalkt bent?
Als je online wordt gestalkt, wacht dan niet af in de hoop dat het probleem verdwijnt, maar handel onmiddellijk.
- Maak de cyberstalker duidelijk dat je niet wilt dat hij contact met je zoekt. Doe dat schriftelijk en waarschuw hem dat als hij doorgaan, je de politie inschakelt. Ga niet meer in discussie als je deze waarschuwing eenmaal hebt gegeven.
- En als hij doorgaat, schakel je de politie in. Veel politiebureaus hebben een speciaal cyberstalkteam, maar ze zullen niet moeilijk doen over de precieze definitie van cyberstalking. Word je bedreigd of lastiggevallen en geïntimideerd, dan gaan zij ermee aan de slag, of het nu op Facebook, via e-mail of via spyware op je telefoon is.
- Als je denkt dat iemand je volgt via spyware, gebruik dan niet je eigen computer of telefoon om hulp te vragen, maar leen de telefoon van een familielid of vriend.
- Laat je computer en telefoon door een professional controleren op spyware of andere tekenen van gecompromitteerde accounts.
- Verander al je wachtwoorden.
- Als er sprake is van social media-stalking kun je je privacy-instellingen gebruiken om de persoon te blokkeren en vervolgens het misbruik op het netwerk melden. Je kunt eenvoudig achterhalen hoe je cyberstalking kunt melden op de meeste hulp- en ondersteuningspagina’s van sociale netwerken.
- Als je beledigende of bedreigende e-mails hebt ontvangen, ken je waarschijnlijk de ISP van de stalker, namelijk het gedeelte na de @ in het e-mailadres. Neem contact op met abuse@domainname of postmaster@domainname. De meeste ISP’s nemen cyberstalken zeer serieus. Als ze Gmail gebruiken, vind je een meldingsprocedure op https://support.google.com/mail/contact/abuse.
- Je kunt oneigenlijke e-mails filteren naar een aparte map, zodat je ze niet hoeft te lezen.
- Als je denkt dat de cyberstalker je misschien lastig valt vanaf de werkvloer, vertel het dan aan je werkgever.
Bewaar kopieën van alle relevante communicatie, inclusief je eigen communicatie, politierapporten en e-mails van de netwerken. Maak een back-up van het bewijsmateriaal op een USB-stick of externe schijf.
Wetgeving op het gebied van cyberstalking
Cyberstalking valt onder de algemene wetgeving inzake intimidatie, zoals de Violence Against Women Act 1994 in de VS en de Protection from Harassment Act 1997 in het Verenigd Koninkrijk. In 1999 heeft Californië creëerde de eerste wet op staatsniveau ingevoerd, die specifiek gericht was op cyberstalken als een overtreding, en andere staten hebben dit voorbeeld gevolgd.
Het is goed dat cyberstalking nu wordt erkend als de ernstige misdaad die het is: cyberstalking kan het leven van mensen verwoesten, maar jouw leven hoeft niet verwoest te worden.
Gerelateerde links
Anatomie van online datingscams - Voorkomen dat je slachtoffer wordt van cyberromantiek
