Ter gelegenheid van Valentijnsdag werpen privacy-experts van Kaspersky een licht op de dunne scheidslijn tussen zorg en controle in digitale relaties. Uit onderzoek van Kaspersky blijkt dat bijna de helft van de respondenten (47%) zich zorgen maakt over partners die hun digitale privacy schenden. Door mensen te leren deze waarschuwingssignalen te herkennen, gezonde online grenzen te stellen en vertrouwen te koesteren zonder inbreuk te maken, helpen we koppels relaties op te bouwen die gebaseerd zijn op respect, veiligheid en echte digitale vrijheid.
In moderne relaties kan de grens tussen zorg en controle in digitale ruimtes subtiel zijn. Stalking, met name online stalking, wordt vaak verkeerd begrepen als een uiting van intense interesse of bezorgdheid. Deze misvatting gaat echter voorbij aan het feit dat digitaal gedrag - zoals het monitoren van berichten, het volgen van locaties of toegang krijgen tot accounts - controlerend en zelfs schadelijk kan worden. Volgens de bevindingen van Kaspersky heeft 23% van de mensen weleens met online stalking te maken gehad door iemand met wie ze onlangs een afspraakje hadden. Hoewel technologie nieuwe manieren biedt om vertrouwen op te bouwen, roept het ook belangrijke vragen op over privacy en persoonlijke ruimte in relaties.
1. Wachtwoorden delen tegenover toegang eisen
In een vertrouwensrelatie wordt digitale privacy gewaardeerd en moet elke beslissing om wachtwoorden te delen volledig vrijwillig zijn. Sommige koppels kiezen ervoor om logins te delen om praktische redenen - zoals streamingdiensten, gedeelde agenda's of noodcontacten - maar dit mag nooit een vereiste of een test van loyaliteit zijn. Terwijl 51% van de respondenten hun partner genoeg vertrouwt om volledige toegang tot hun telefoon te geven, kiest 18% ervoor om helemaal geen toegang te delen. Een controlerende partner kan wachtwoorden echter als wapen gebruiken, door manipulatie en dwang in te zetten om toegang te krijgen ("Als je niets te verbergen hebt, waarom geef je me je wachtwoord dan niet?") of zelfs zonder toestemming in te loggen op accounts. Echte zorg betekent digitale grenzen respecteren, niet binnendringen.
2. Locatie delen tegenover geheim volgen
Locaties delen in een relatie kan een wederzijdse beslissing zijn op basis van gemak of veiligheid, bijvoorbeeld om ervoor te zorgen dat een partner veilig thuiskomt of om af te spreken. In een gezonde relatie is dit altijd optioneel en vrijwillig. Als het volgen van locaties echter verplicht, obsessief of geheimzinnig wordt, komt het in de buurt van stalken en controle. Een rode vlag is wanneer een partner obsessief locatie-updates controleert en elke afwijking in twijfel trekt ("Waarom ben je daar gestopt?" of "Je zei dat je naar je werk ging, waarom ben je hier?"). Volgens het rapport van Kaspersky meldde 10% van de respondenten dat hun locatie zonder toestemming werd gevolgd en 7% ondervond dat stalkerware heimelijk op hun apparaten was geïnstalleerd. Een van de meest verontrustende gedragingen is het gebruik van AirTags, GPS-apps, stalkerware of andere tools om zonder toestemming te monitoren, wat een duidelijke privacy schending is.
3. Ondersteunen tegenover misbruik maken van digitale middelen
In een gezonde relatie bevordert digitale communicatie verbinding en ondersteuning. Als deze dynamiek oprecht is, bouwt dit vertrouwen op en versterkt het de band tussen partners. Gaslighting via digitale middelen is echter een subtiele maar verraderlijke vorm van psychologische manipulatie. Hierbij gebruikt de ene partner technologie om de werkelijkheid te verdraaien, waardoor de andere partner zijn eigen ervaringen en waarnemingen in twijfel trekt. Het Kaspersky-rapport benadrukt dat 39% van de respondenten aangaf geweld of misbruik te hebben ervaren van een huidige of vorige partner, ook via digitale middelen. Een manipulatieve partner kan berichten verwijderen om zijn sporen uit te wissen, screenshots bewerken om verhalen te verdraaien of ontkennen dat hij bepaalde berichten heeft verstuurd, zelfs als er bewijs is. Als ze hiermee worden geconfronteerd, kunnen ze zeggen: "Dat heb ik nooit gezegd. Controleer onze chat - je beeldt je dingen in." Dit creëert verwarring en zelftwijfel. Het vertrouwen van het slachtoffer in zijn eigen geheugen en oordeel wordt zo aangetast.
4. Veiligheid aanmoedigen tegenover veiligheid uitbuiten
Een gezonde partner ondersteunt je digitale veiligheid en onafhankelijkheid. Ze kunnen je eraan herinneren om wachtwoorden bij te werken, tweefactorauthenticatie in te schakelen of versleutelde berichten te gebruiken voor bescherming. Hun zorg is om je beschermen - niet om je te controleren. Een controlerende persoon kan je vertrouwen misbruiken door je accounts te hacken, je wachtwoorden te raden of stalkerware te installeren om je activiteiten te volgen. Met deze programma's kunnen ze berichten zien, gesprekken volgen of zelfs op afstand camera's en microfoons activeren zonder dat het slachtoffer het weet. Ze kunnen zeggen: "Ik heb je wachtwoorden nodig voor het geval er iets met je gebeurt" of "Laat me deze app installeren zodat ik je altijd kan vinden in noodgevallen." In werkelijkheid gebruiken ze deze tools om gedrag te volgen en te controleren, niet om te beschermen. 12% van de respondenten gaf toe dat ze parameters installeerden of instelden op de telefoon van hun partner, en 10% voelde zich onder druk gezet om een controle-app te installeren. Dit laat zien hoe eenvoudig digitale hulpmiddelen als wapen kunnen worden gebruikt in controlerende relaties.
“Deze Valentijnsdag willen we koppels aanmoedigen om gezonde digitale grenzen te stellen, zodat technologie relaties versterkt in plaats van een middel voor manipulatie wordt,” zegt Anna Larkina, privacy-expert bij Kaspersky. “Een liefhebbende partner zal altijd je privacy respecteren zonder wachtwoorden te eisen, beveiliging aanmoedigen zonder deze te misbruiken en je online aanwezigheid ondersteunen zonder deze te controleren. Als liefde vereist dat je je digitale vrijheid opgeeft, dan is het geen liefde - dan is het stalken.”
Kaspersky heeft zich consequent ingezet tegen digitaal geweld en misbruik via technologie. In 2019 introduceerde het bedrijf spywaresecurity in zijn Android-app. Hiermee was het de eerste die gebruikers een sterke verdediging tegen stalkerware bood. Datzelfde jaar was Kaspersky medeoprichter van de Coalition Against Stalkerware. Deze coalitie bestaat uit IT-bedrijven, ngo's, onderzoeksinstellingen en wetshandhavingsinstanties. Samen bestrijden ze opdringerige software en vergroten ze het bewustzijn over digitaal misbruik. Wat begon met 10 belanghebbenden, is nu een netwerk van meer dan 40 organisaties. Ze werken samen om cyberstalking te bestrijden en slachtoffers te ondersteunen.
In 2024 lanceerde Kaspersky een Anti-Stalking Awareness Guide, een nieuw initiatief waarbij psychologen en slachtoffers van stalking betrokken zijn. Deze gids combineert expertise uit verschillende disciplines. Het helpt gebruikers tekenen van stalking te herkennen en van beschermende maatregelen te nemen. Daarnaast versterkt het de stem van overlevenden en inspireert anderen om hun gevoel van veiligheid en controle terug te winnen.
Kaspersky bouwt voort op haar inzet om zowel online als offline stalking te bestrijden en introduceerde onlangs de ‘Who’s Spying on Me’-functie in haar Android-apps. Deze innovatie detecteert niet alleen stalkerware, maar identificeert ook verdachte Bluetooth-apparaten die kunnen worden gebruikt voor offline tracking. Door zijn beschermende mogelijkheden uit te breiden, blijft Kaspersky individuen in staat stellen om controle te nemen over hun veiligheid en privacy. Ga voor meer informatie naar de officiële site.
Laten we deze Valentijnsdag liefde vieren die beschermt, niet binnendringt; liefde die koestert, niet controleert.
