Een belangrijk onderscheid tussen computervirussen en wormen is dat virussen een actief hostprogramma of een reeds besmet en actief besturingssysteem nodig hebben om te worden ingeschakeld, schade te veroorzaken en andere uitvoerbare bestanden of documenten te besmetten. Wormen daarentegen zijn zelfstandige schadelijke programma's die zichzelf zonder menselijke hulp kunnen vermenigvuldigen en verspreiden via computernetwerken.
Virussen zijn meestal verbonden aan een uitvoerbaar bestand of een Word-document. Ze worden vaak verspreid via P2P, besmette websites en e-mailbijlagen die worden gedownload. Zodra een virus op je systeem belandt, blijft het sluimeren totdat het geïnfecteerde hostbestand of -programma wordt geactiveerd. Hierdoor ontwaakt het virus en kan het worden uitgevoerd en zich kopiëren op je systeem.
Wormen daarentegen hebben geen hostprogramma nodig om te worden uitgevoerd, te kopiëren en zich te verspreiden. Zodra een worm op je systeem terecht is gekomen, meestal via een netwerkverbinding of als gedownload bestand, kan deze meerdere kopieën van zichzelf maken en zich verspreiden via het netwerk of de internetverbinding, zodat onvoldoende beveiligde computers en servers in het netwerk worden geïnfecteerd. Omdat elke volgende kopie van een netwerkworm zich ook zelfstandig kan kopiëren, kunnen infecties zich zeer snel verspreiden via internet en computernetwerken.
