cryptovaluta
Disclaimer: de mening van de auteur is zijn eigen mening en weerspiegelt mogelijk niet het officiële standpunt van Kaspersky (het bedrijf).
In de eerste twee delen van deze serie werd vastgesteld dat cryptocurrencies en NFT’s een kant op waren gegaan die ver verwijderd was van waar ze beweerden heen te gaan. En daar hadden we het net zo goed bij kunnen laten: onze eerste vraagstelling ging immers vrij cynisch over de kans om rijk te worden van NFT’s. Dus wat valt er nog te zeggen nu we hebben vastgesteld hoe onwaarschijnlijk dat is? Zou doorgaan niet hetzelfde zijn als aan een dood paard trekken?
Helaas is het paard echter nog niet dood. Ook al ben ik er misschien in geslaagd u ervan te weerhouden de wereld van de cryptocurrency te betreden, en ook al heeft die wereld onlangs een grote crash meegemaakt, toch zijn er krachten aan het werk om niet alleen het voortbestaan ervan te garanderen, maar wordt er tevens voor gezorgd dat dit alles dieper zal doordringen in onze dagelijkse levens. Daarom moet ik voordat onze wegen scheiden nog een laatste en cruciale opmerking maken: cryptocurrencies maken niets waar van wat ze beloven; maar zelfs als ze dat deden zou het een ramp zijn.
De bankrun
Laten we voor nu eerst nog eens kijken naar de huidige staat van de cryptocurrency-markt. In mei 2022 daalde de marktkapitalisatie van 1,8 tot 1,2 biljoen dollar, wat betekent dat deze markt ongeveer het equivalent van het BBP van Polen verloor. Ten tijde van dit schrijven zitten we op 1 biljoen dollar. Ook de NFT-ruimte is in de eerste helft van 2022 drastisch gekrompen als gevolg van zware klappen voor het ecosysteem, waarbij belangrijke spelers in deze markt liquiditeitsproblemen ondervonden. In november heeft een van de grootste beurzen ter wereld (FTX) zijn faillissement aangevraagd, en het management wordt beschuldigd van ernstig wangedrag. Met passiva van 10-50 miljard dollar zal de val van FTX het cryptolandschap voorgoed veranderen. Maar 2022 was sowieso al een zwaar jaar: stablecoins zoals Tether of Terra (crypto-activa die de pariteit met de Amerikaanse dollar trachten te handhaven) hadden eerder al te maken gekregen met ernstige moeilijkheden. Stablecoins bieden een lage volatiliteit (idealiter geen volatiliteit) en zo dus een manier om kapitaal op te slaan zonder de cryptocurrency-ruimte te verlaten. Als u verwacht dat Ethereum gaat dalen, kunt u al uw reserves inwisselen tegen hun equivalent in een stablecoin, en Ethereum later opnieuw kopen tegen een lagere prijs. Dit proces is sneller en goedkoper dan uw cryptomunten te moeten uitbetalen in dollars – zelfs tijdelijk.
De wisselkoers van Bitcoin gedurende het afgelopen jaar. Bron
Uiteraard moet de één-op-één-pariteit van de stablecoins met de dollar op de een of andere manier worden gegarandeerd, want anders hebben we het gewoon over de zoveelste volatiele cryptomunt op de markt. Sommige vertrouwen op algoritmische middelen om het evenwicht te bewaren, terwijl andere beloven dat ze genoeg fiatreserves hebben om de munt te ondersteunen. In beide gevallen zijn recente pieken in pogingen om uit te betalen niet goed verlopen en hierdoor zijn er terecht twijfels gerezen over het vermogen van stablecoins om ook onder druk hun waarde te behouden. Dit heeft ertoe geleid dat meer mensen een poging hebben ondernomen om te vertrekken uit wat steeds meer op een zinkend schip leek, waardoor de druk op de stablecoins is toegenomen en het probleem alleen meer verergerde. De dollarpariteit ging verloren. Er brak paniek uit. De koersen van alle cryptocurrencies werden beïnvloed, en ook andere bedrijven werden meegesleurd. Eerder dit jaar moest Celsius, een bedrijf dat optrad als commerciële bank voor cryptocurrencies, opnames bevriezen en vroeg uiteindelijk faillissement aan [1] Naast liquiditeitsproblemen als gevolg van klanten die hun geld terugtrokken, had Celsius veel van zijn Ether geïnvesteerd in een afgeleid product (“sETH“) waarmee ze vooraf geld konden opnemen in het toekomstige proof-of-stake validatieschema van Ethereum (zie deel II). Helaas blijft de overgang naar proof-of-stake door Ethereum-ontwikkelaars vertraagd worden, verliezen sETH hun waarde, en blijven de pre-staked ETH in wezen geblokkeerd, waardoor de solvabiliteitsproblemen van Celsius verergeren.. Kort daarna was er nog een andere cryptobank, Babel, die opnames opschortte wegens liquiditeitsproblemen. Precies hetzelfde is de afgelopen weken gebeurd nadat er geruchten opdoken dat FTX misschien niet solvabel zou zijn. De ironie van dit alles is natuurlijk dat het ecosysteem dat in het leven werd geroepen om “de massa’s van de banken te bevrijden” de ene na de andere bankrun ondergaat.
Cryptocurrencies zijn blootgesteld aan inflatie
De redenen waarom zoveel mensen de afgelopen maanden hebben geprobeerd te cashen, wat heeft geleid tot deze crash, zijn natuurlijk het onderzoeken waard. De meeste waarnemers zijn het erover eens dat de hoofdoorzaak de inflatie [2] Een andere reden is het feit dat door de omhoogschietende energieprijzen en de kelderende wisselkoersen mining steeds minder rendabel wordt. is, die momenteel de meeste economieën in de echte wereld treft. Investeerders worden risicomijdend in de context van een recessie en particulieren moeten de broekriem aanhalen. Dit zorgt ervoor dat het ecosysteem de instroom van nieuwkomers waar het van afhankelijk is, verliest en kapitaal aan het ecosysteem onttrekt.
Dit is opmerkelijk omdat een van de belangrijkste argumenten voor cryptocurrencies is dat ze kunnen worden gebruikt als een toevluchtsoord tegen inflatie en andere valutamanipulatie door overheden. De geldcreatie van cryptocurrencies staat immers vast: het totale aanbod van Bitcoins zal bijvoorbeeld geleidelijk toenemen tot er 21 miljoen zijn, en dan voor altijd stagneren. Liefhebbers van cryptocurrency wijzen meestal snel naar kwantitatieve versoepeling (quantitative easing of QE) als oorzaak van inflatie en als bewijs dat regeringen niet vertrouwd kunnen worden met valuta. In werkelijkheid is het juist andersom: de cryptomarkt bloeide zolang het QE-beleid beleggers overspoelde met gratis geld. Maar nu het feest voorbij is haast iedereen zich naar de uitgang.
We wisten al dat, in tegenstelling tot de vroege ontwerpdoelen van cryptocurrencies, overheidsbeslissingen een impact hadden op de cryptocurrency-wereld, zoals we zagen toen China mining op zijn grondgebied verbood. Vandaag is het ook duidelijk dat het allemaal niet zo losgekoppeld is van de reële economie als de voorstanders ervan zouden willen.
Bitcoin heeft in het verleden lange periodes van hoge inflatie gekend, ondanks het langzaam groeiende aanbod. Dit laat zien hoe het wordt beïnvloed door externe factoren die het algoritmisch bestuur niet kan corrigeren. Bron
De absurditeit van apolitiek geld
Terwijl deel I van deze serie zich toespitste op de opvatting dat cryptocurrencies helemaal geen echte munteenheden zijn, is een blinde vlek die nog moet worden aangepakt de opvatting dat crypto ooit voldoende zouden kunnen worden verbeterd om dit doel te dienen. Veel enthousiastelingen zijn zich terdege bewust van de gebreken van de bestaande blockchaintechnologieën, maar blijven onvermurwbaar geloven dat toekomstige doorbraken alles zullen oplossen. Ze hebben het echter mis, en dan niet omdat het technisch vermogen van de mens beperkt is, maar simpelweg omdat het idee vanaf het begin gedoemd is te mislukken.
Historisch gezien is geldbeheer altijd het voorrecht van staten geweest. De Visigotische wet in de 7e eeuw stond het gebruik van marteling toe om geldvervalsing te onderzoeken (uiteindelijk werd de hand van de schuldige afgehakt). In het Karolingische Rijk (750-900 na Christus) werden dergelijke misdaden bestraft “met vuur en met de dood”, terwijl Bretagne in de 15e eeuw koos voor koken en ophangen (in die volgorde). In de moderne tijd werden valsemunters in Frankrijk nog steeds ter dood veroordeeld, totdat de doodstraf in 1981 werd afgeschaft. En vandaag leven we in een wereld waar daklozen drie tot zes jaar cel krijgen voor een poging om voedsel te kopen met valse biljetten van 20 dollar. De boodschap is dus nog altijd erg duidelijk: rotzooi nooit met geld.
Dit is een les die Facebook, een bedrijf dat aantoonbaar met veel wegkomt, op de harde manier leerde toen het probeerde zijn eigen stabiele munt te lanceren. Het idee was dat grote techbedrijven (waaronder Uber, Lyft, Spotify, PayPal en MasterCard) hun eigen universele munt voor het digitale domein zouden creëren. Maar door de tegenwerking van de Amerikaanse autoriteiten moesten ze het project opgeven [3] Interessant is dat Cambridge Analytica, het beruchte bedrijf dat bekend staat om het verzamelen van gegevens van 87 miljoen Facebook-gebruikers en het gebruik ervan om zeer gerichte advertenties te leveren aan kiezers op het sociale netwerk, ook overwoog een eigen digitale munt te lanceren. Het project werd omschreven als “een middel om in feite overheidscontrole en particuliere bedrijfscontrole over individuen uit te oefenen, wat de hele oorspronkelijke opzet van deze technologie op een zeer dystopische manier op zijn kop zet”. en alle intellectuele eigendom en activa verkopen. De regeringen zagen deze poging onmiddellijk als een aantasting van hun macht en smoorden het dan ook in de kiem.
Wanneer techbedrijven proberen hun eigen munt uit te brengen, zien ze vaak een belangrijk aspect van geld over het hoofd: geld bestaat niet in een vacuüm als een van de vele uitwisselbare ruilmiddelen, maar maakt deel uit van een breder economisch systeem dat diep geïntegreerd is in het weefsel van onze samenlevingen. Het handhaven van een stabiele economie wordt algemeen beschouwd als een van de belangrijkste taken die staten geacht worden te vervullen. En als ze daarin falen, kun je dramatische plotwendingen verwachten. De Grote Depressie van 1930 wordt beschouwd als een belangrijke factor die leidde tot de Tweede Wereldoorlog. In 1788 en 1789, vlak voor de Franse Revolutie, leidden twee opeenvolgende jaren van slechte oogsten ertoe dat een brood 88% van het loon van een gemiddelde arbeider kostte (en dat liep niet goed af voor de verantwoordelijken).
Valuta moet worden beschouwd als een onderdeel van het instrumentarium dat staten kunnen inzetten als het om een groter goed gaat. Centrale banken kunnen en moeten valuta devalueren of revalueren, en zelfs meer drukken, afhankelijk van de context. Waarom? Omdat er anders mensen sterven. Het argument dat deze macht in handen moet zijn van zelfzuchtige, particuliere spelers (of helemaal niet moet bestaan) vereist niets minder dan een blind geloof in de stabiliserende effecten van gedereguleerd kapitalisme. Dat is het digitale equivalent van zeggen dat we willen dat de mensen die verantwoordelijk zijn voor de subprime-crisis de Federal Reserve (centrale bank) overnemen. Als u een minder dramatisch voorbeeld wilt, hoeft u niet verder te kijken dan de eurozone: de lidstaten hebben een wereldmunt aangenomen die wordt gecontroleerd door de Europese Centrale Bank, waaraan ze in wezen het monetaire beleid hebben overgelaten. Nu de hierboven beschreven instrumenten ontbreken, hebben de afzonderlijke staten van de Unie moeite om de recente financiële crises het hoofd te bieden. Experts zijn het erover eens dat dit een vreselijk idee was [4] Deze verklaring mag niet worden uitgelegd als een principieel verzet van mijn kant tegen een unie tussen Europese volkeren, integendeel. Mijn standpunt is alleen dat de manier waarop het is uitgevoerd belangrijke tekortkomingen vertoont, met name wat de euro betreft. Voor de goede orde: ik geloof ook niet dat het realistisch is om nu nog terug te gaan..
Het discutabele gebruik van devaluatie of kwantitatieve versoepeling door staten wordt vaak gebruikt als argument waarom mensen cryptocurrencies zouden moeten vertrouwen. Het valt niet te ontkennen dat deze instrumenten vaak ondeskundig zijn gebruikt, maar dat is geen goede reden om te stellen dat ze dan maar nooit meer mogen worden gebruikt. Geld is zo belangrijk voor de staat, dat het alleen maar politiek kán zijn – en een essentieel aspect van politiek is het conflictueuze karakter ervan. Politiek bestaat omdat mensen het oneens zijn over dingen, en natuurlijk met name over het beheer van geld. Het uitgangspunt van cryptocurrency dat er algoritmen moeten worden toegepast om die meningsverschillen op te lossen, is een symptoom van een wijdverbreid en zorgwekkend geloof in de tech-ruimte dat we technologische oplossingen kunnen vinden voor politieke problemen. De enorme opkomst van onze industrie heeft veel computerwetenschappers het waanidee gegeven dat hun kennis van de computers waarop de moderne maatschappij draait zich vertaalt in een vermogen om de problemen van de maatschappij zelf te begrijpen [5] Onze zalige onwetendheid van de meest elementaire economische en diplomatieke principes wordt misschien het best geïllustreerd door dit interview waarin een adviseur van Blockchain Capital LLC betoogt dat het gebruik van Bitcoin als wereldmunt oorlogen zou voorkomen, omdat geld lenen zo onpraktisch zou zijn dat staten geen lange en impopulaire conflicten zouden kunnen financieren.. Dat is natuurlijk verre van de waarheid:
- de algoritmen die tot nu toe zijn bedacht hebben absoluut niets opgelost, zoals de delen I en II van deze reeks artikelen hebben aangetoond.
- Elk algoritme dat in de toekomst wordt voorgesteld, zal worden afgeschoten zodra het aan populariteit wint, aangezien staten een existentiële behoefte hebben om hun controle over hun munten veilig te stellen.
- Algoritmen waren nooit de juiste benadering van monetair beleid, omdat dit beleid altijd moet voortvloeien uit maatschappelijke consensus en op periodieke wijze opnieuw moet worden geëvalueerd. Als zodanig bevindt het zich uitsluitend in het politieke domein.
Erger nog, het idee dat beheer door algoritmen onpartijdig en dus eerlijker zou zijn, is ook misleidend. Er bestaat niet zoiets als een neutraal algoritme; er zijn alleen algoritmen met hard-coded politics [6] Het idee dat cryptocurrencies neutrale technologieën zijn en dat hun ingebouwde transparantie een sterke stimulans is tegen slecht gedrag, komt veel voor in discussies over het onderwerp. Het is niet alleen onjuist (iedereen die een beetje oplet is op de hoogte van de talloze zwendelpraktijken en marktmanipulaties die het ecosysteem teisteren), het gaat ook nog eens voorbij aan hoe technologische doorbraken de samenleving herstructureren op manieren die absoluut niet neutraal zijn (bv. de drukpers, de stoommachine, computers, het internet, enz.).
De politiek van cryptocurrencies
We moeten daarom onderzoeken welke politieke overtuigingen besloten liggen in blockchain- en cryptocurrency-technologieën, want dat zal ons meer vertellen over de risico’s van een wijdverspreide invoering. Als code wet is, welke wet dan?
Dee (g)oude(n) standaard
Een van de meest cruciale aspecten van de opzet van de grootste cryptocurrencies heeft te maken met de geldhoeveelheid. Bitcoin heeft zoals al gezegd te maken met een hard-coded limiet van 21 miljoen munten. Ethereum heeft geen bovengrens, maar controleert toch de geldcreatie door ervoor te zorgen dat er niet meer dan 18 miljoen ETH per jaar kan verschijnen [7] Ethereum bevordert verder deflatie door het vernietigen van munten die betaald worden als gasvergoeding. Door voortdurend geld uit de pool te verwijderen wordt voorkomen dat het aanbod te veel groeit.. In de oorspronkelijke whitepaper van Bitcoin staat expliciet dat “zodra er een vooraf bepaald aantal munten in omloop is gekomen, de stimulans volledig kan overgaan op transactievergoedingen en volledig vrij is van inflatie”. Wat dacht u van deze tegenstrijdigheid: we zijn nu uitgekomen bij een financieel instrument dat bekend staat om zijn onvoorspelbare inflatie- en deflatiespiralen, terwijl we het toch promoten als een bescherming tegen beide.
Hoewel we deze vermeende weerstand tegen inflatie in een vorig hoofdstuk hebben ontkracht, blijft het tot op de dag van vandaag een belangrijk argument van de voorstanders van Bitcoin. Het is geen verrassing dat Bitcoin in het verleden “digitaal goud” werd genoemd, of dat de eigen taal termen als “mining” bevat, aangezien de theoretische grondslagen van de cryptocurrency nauw verbonden zijn met het idee van de gouden standaard. Op verschillende momenten in de 20e eeuw waren fiatvaluta’s gebonden aan een fysieke grondstof (goud of zilver) en kon de staat niet meer geld uitgeven dan er met dat metaal gedekt kon worden. Om extra geld te drukken, moesten ze eerst meer goud opgraven, maar de wereldvoorraad is beperkt [8] Als de VS terug zouden gaan naar de gouden standaard, zouden ze de helft van het goud van de wereld moeten kopen om hun eigen economie te ondersteunen. Er is niet genoeg goud op aarde voor alle landen om terug te gaan naar de gouden standaard.. In 1972 gaven de VS dat systeem voorgoed op, om tal van verschillende redenen, waaronder het feit dat het de overheid te zeer beperkte en expansief beleid verhinderde wanneer het gerechtvaardigd was.
Vandaag de dag is de consensus tegen de gouden standaard eigenlijk quasi-unaniem. Alleen een paar rechtse denktanks zoals het CATO Institute (gefinancierd door Charles Koch en Murray Rothbard) en hardcore Republikeinen zoals Ron Paul verdedigen dit systeem nog. Het is daarom verrassend dat de gouden standaard wordt gebruikt als basis voor de grote cryptocurrencies, en vervolgens door cryptoliefhebbers wordt verdedigd als gezond economisch beleid.
Schaf het Federal Reserve System af!
Een ander idee dat centraal staat bij de constructie van cryptocurrencies is dat zij door hun gedecentraliseerde karakter zonder toezicht van vertrouwde partijen kunnen opereren. Opnieuw kunnen we Satoshi Nakamoto’s originele whitepaper citeren: “Het probleem met conventionele valuta is het vertrouwen dat nodig is om het te laten werken. De centrale bank moet erop kunnen vertrouwen dat de munt niet wordt gedebiteerd, maar de geschiedenis van de fiatvaluta’s staat bol van schendingen van dat vertrouwen”. Het punt van deze paragraaf is niet om de geldigheid van deze afwijzing van centrale banken te onderzoeken, maar om het te erkennen voor wat het is: een uiterst rechts idee. Perfecte voorbeelden van dit denken zijn te vinden in een artikel getiteld “Your Central Bank Steals Your Money“, of de commentaarsectie van elk soort online content waarin men kritisch uit op de blockchaintechnologie. FTX-oprichter Sam Bankman-Fried beschuldigde de Federal Reserve ervan verantwoordelijk te zijn voor de huidige neergang [9] Argumenten dat centrale banken oncontroleerbare inflatie veroorzaken door het manipuleren van de rentevoeten gaan voorbij aan het feit dat deze acties in feite als reactie op de inflatie worden genomen, om deze te beheersen. In normale omstandigheden richten centrale banken zich gewoonlijk op een inflatiepercentage van 2% dat volgens orthodoxe economen het meest gunstig is. (hoewel recente gebeurtenissen twijfel doen rijzen over de economische deskundigheid van Bankman-Fried). In het slechtste geval vervalt het cryptocurrency ecosysteem in antisemitisme en alt-right samenzweringstheorieën over schimmige elite figuren en de deep-state die samenspannen om te stelen van de middenklasse.
Het idee van een economie zonder centrale banken is al lange tijd een pijler van het libertaire denken…
Geen van deze ideologieën werd geboren met cryptocurrencies. Als we kijken naar de tegenstanders van de Federal Reserve buiten deze sfeer, vinden we gemakkelijk libertarische economisten (Charles Hugh Smith heeft zijn heimwee naar de gouden standaard openbaar gemaakt) en meer rechtse denktanks. Dit is ook een terugkerend thema voor experts als Alex Jones.
Libertariërs en anarcho-kapitalisten
Zelfs als de blockchaintechnologie apolitiek zou zijn, lijken de mensen die de axioma’s ervan al decennialang verdedigen zeker een gemeenschappelijke visie te delen. De eerder genoemde persoonlijkheden kunnen worden geassocieerd met de Amerikaanse libertaire beweging [10] Ook wel aangeduid als “anarcho-kapitalisme”, hoewel traditionele anarchistische stromingen elke verwantschap daarmee afwijzen wegens onverzoenlijke ideologische verschillen.. De kern van hun filosofie is het idee van vrijheid als afwijzing van de tirannie van de staat. Staten, zo stellen zij, leggen ontoelaatbare beperkingen op aan individuele vrijheden en moeten worden beperkt tot hun kleinst mogelijke vorm: een die privébezit beschermt en niets meer dan dat. Ze zien elke poging tot herverdeling van rijkdom of regulering van de economie en de vrije handel als een onaanvaardbare inbreuk op het privéleven van de burgers.
HateWatch documenteerde het enthousiasme en de betrokkenheid van extreem-rechtse extremisten in de begindagen van Bitcoin
Ik zeg niet dat alle gebruikers van cryptocurrency zich zouden identificeren als libertariërs; maar het valt moeilijk te betwisten dat de manier waarop blockchains zijn ontworpen perfect aansluit bij de libertarische idealen. Het is ook duidelijk dat het cryptocurrency-ecosysteem een belangrijke factor is geweest in het op de voorgrond brengen van wat vroeger vooral marginale economische theorieën waren. Zonder te vervallen in kinderachtige morele oordelen als “rechts staat gelijk aan slecht”, kan een maatschappij die door cryptocurrencies wordt getransformeerd alleen worden bereikt door een kritiek op de politieke filosofie van het libertarisme. Gelukkig hebben grotere denkers deze taak al voor ons op zich genomen. Vanwege mijn persoonlijke voorkeuren zal ik het relaas van Noam Chomsky als voorbeeld geven (hij identificeert zich als een libertarische socialist [11] Net zoals anarcho-kapitalisme weinig te maken heeft met anarchisme, verschilt het libertarisch-socialisme aanzienlijk van het libertarisme (maar staat het in feite heel dicht bij het anarchisme). Volgt u het nog?), maar u kunt ook andere kiezen deze lijst als die u meer aanspreken. Of, als u het eens bent met het idee dat een Darwinistische botsing van marktkrachten het beste is voor de samenleving, kunt u de volgende paragrafen gewoon overslaan.
Libertariërs verwerpen de macht van de staat omdat niemand instemt met een sociaal contract: we zijn bij onze geboorte gebonden aan de wetten van ons land, en krijgen nooit de kans deze te verwerpen. Vrijheid als hun kardinale waarde impliceert drie dingen:
- Alle sociale interacties moeten worden beheerst door wederzijdse overeenkomsten, waarmee de betrokken partijen vrijelijk instemmen.
- Er mogen geen beperkingen worden opgelegd aan het soort regelingen dat kan worden getroffen, en al zeker niet door de staat.
- De bevoegdheden van de staat moeten zo beperkt mogelijk zijn, en de staat moet alleen optreden als scheidsrechter die peer-to-peer afspraken afdwingt.
Het klinkt misschien als een geweldig systeem tussen gelijken, maar helaas is dat niet de wereld waarin we nu leven, omdat mensen vanuit verschillende posities van rijkdom en macht met elkaar omgaan. Als Jeff Bezos iets van mij wil, krijgt hij het waarschijnlijk ook, en op zijn voorwaarden. Hoewel ik technisch gezien vrij ben om te weigeren, kan elk verzet dat ik doe gemakkelijk worden neergeslagen omdat de machtsverhouding zo groot is. Libertariërs beschouwen dit niet als een probleem, maar eerder als een kenmerk van het systeem: het voelt voor hen natuurlijk aan dat de meest bekwame of zakelijk vaardige mensen beloond worden met meer macht.
“Belasting is diefstal”, veel gehoord in sommige Bitcoin-kringen, is een van de slogans van libertariërs. Het belichaamt hun diepgewortelde bezwaar tegen mechanismen voor herverdeling.
Het probleem is dat de regels die het libertarisme voorstaat, leiden tot een geleidelijke toename van de machtsconcentratie. De machtigen kunnen hun positie gebruiken om een voorsprong te krijgen op de rest van het veld, wat hen vervolgens in een iets betere positie brengt die ze nóg meer kunnen benutten. Zelfs als we de samenleving op magische wijze zouden terugbrengen naar een zuiver egalitaire staat (wat absoluut geen deel uitmaakt van de libertarische agenda), zouden we na een paar generaties weer terug bij af zijn. Het is geen verrassing dat deze ideologie vooral aantrekkelijk is voor entiteiten die het al goed doen (zoals miljonairs en multinationals) die niets liever willen dan hun macht consolideren en een omgeving creëren waarin zij niet meer kunnen worden uitgedaagd. Op ware Orwelliaanse wijze staat de term libertarisme uiteindelijk voor het tegenovergestelde van wat het betekent: de implementatie ervan leidt tot onderwerping aan een tirannie van bedrijven waar de private sector in feite onbeperkte, ongecontroleerde macht heeft.
Interessant is dat deze beoordeling niet meer theoretisch is. De cryptocurrency-wereld is gebouwd op de leefregels van het libertarisme, en kan gezien worden als een kleine versie van hun ideale samenleving. De delen I en II van deze reeks toonden hopelijk aan hoe de daaruit voortvloeiende dynamiek de macht inderdaad concentreerde in de handen van de allerrijksten. Het enige wat we nu nog moeten doen is concluderen dat dit het ontwerp van de onderliggende structuur was in plaats van een ongelukkig neveneffect.
De toekomst
Ik zou me niet te druk maken over libertariërs die hun eigen kleine dystopie leven als er niet een significant risico was dat dit het internet als geheel zou besmetten. Hoewel ik niet geloof dat cryptocurrencies snel mainstream zullen worden [12] Tenminste niet in hun huidige vorm. CBDC’s hebben echter een groot potentieel voor grootschalige toepassing, maar zij zijn een heel ander beestje en daar ga ik hier dus niet op in., worden andere nieuwe op blockchain gebaseerde technologieën nog steeds getest en ingezet.
Web3
Eén zo’n technologie is Web3, en hoewel dit nog erg vaag is, vertegenwoordigt deze technologie een nieuwe iteratie van het algemene concept van het internet. De belangrijkste aanname draait ook rond decentralisatie: internetdiensten draaien vandaag meestal rond een handvol platforms zoals Google, Amazon, Microsoft en Facebook, waarvan het leiderschap, als het niet op een betekenisvolle manier wordt betwist, op zijn minst door velen wordt bekritiseerd. Het idee achter Web3 is dat gebruikersgegevens, die momenteel door deze bedrijven worden verzameld, in de toekomst op de blockchain worden opgeslagen waar ze weer gedecentraliseerd kunnen worden.
Online betalingen zullen in Ether plaatsvinden zonder dat daarvoor processors van derden zoals PayPal of Stripe nodig zijn, en wallets zullen rechtstreeks in browsers worden geïntegreerd. We lossen domeinnamen op door ze op te zoeken op de blockchain. Toegangscontrole zal berusten op NFT’s en slimme contracten. U ziet al waar ik naartoe wil.
De grote vraag is natuurlijk of de zeer inefficiënte blockchaintechnologie het gewicht van het hele internet kan dragen. Naast de buitensporige kosten van elke blockchainoperatie, plus andere eerder genoemde problemen, is een belangrijk obstakel de mogelijkheid voor het grote publiek om met de blockchain te interageren. Stel dat alle gegevens van de wereld op de een of andere manier daarheen worden gemigreerd, hoe zou u, als gebruiker of eigenaar van een website, daar dan toegang toe krijgen? Blockchains worden verondersteld gedistribueerd en gedecentraliseerd te zijn, dus u kunt toch zeker wel een kopie van de gegevens krijgen? Inderdaad, dat kan… mits u genoeg opslagruimte hebt. De Ethereum-blockchain ‘weegt’ momenteel 875 GB, een cijfer dat alleen maar verder kan stijgen. Toegegeven, u hebt misschien geen volledige kopie nodig, maar zelfs het opslaan van de laatste 10% van deze ene blockchain is in de meeste gevallen onpraktisch, en absoluut ondenkbaar voor mobiele apparaten.
Om dit probleem te omzeilen, hebben enkele bedrijven, zoals Infura en OpenSea, interfaces (API’s) ontwikkeld die programmeurs kunnen opvragen om toegang te krijgen tot de toestand van de blockchain of blockchain-ondersteunde objecten zoals NFT’s. Zo hebt u geen kopie van de gegevens meer nodig. In plaats daarvan kunt u een vertrouwde partij vragen wat u interesseert, en die zoekt het voor u op in de blockchain en stuurt het resultaat terug. Wat zei ik nu net? Een “vertrouwde partij”? O, ja. De taak om informatie uit de blockchain te halen is zo omslachtig dat het werd uitbesteed aan een paar bedrijven die de de facto autoriteiten zijn geworden van wat het bevat. Vrijwel alle blockchain-gerelateerde websites vertrouwen op deze diensten onder de motorkap. Het maakt niet uit dat de eigenlijke informatie onveranderlijk en gedistribueerd is, als alle weergaven van deze gegevens in de wereld worden gecontroleerd door single points of failure. Weerstand tegen censuur was het laatste pro-blockchain-argument dat we tot nu toe niet hadden behandeld, maar ook dat gaat niet op. In feite vertrouwt het ecosysteem hierop om zichzelf te controleren, bijvoorbeeld wanneer OpenSea [13] Een platform dat 97% van de NFT-markt in handen heeft en dat, zo is mij verzekerd, nog steeds gedecentraliseerd is. gestolen NFT’s schrapt om te voorkomen dat deze worden doorverkocht. Deze bevoegdheid is ook unilateraal misbruikt. Op een of andere manier blijft de blockchainwereld precies die structuren herscheppen waarvan juist wordt beloofd dat die omvergeworpen zullen worden.
Wat de caption ook zegt, veel entiteiten in de Web3-kolom zijn bedrijven, geen protocollen. Het doel van Web3 is niet zozeer decentralisatie maar eerder een wisseling van de wacht
Ik heb ernstige twijfels of Web3 ooit het daglicht zal zien. Tot nu toe hebben we geleerd dat blockchains nooit goed genoeg schalen om echte toepassingen aan te kunnen, maar Web3 heeft ambities voor het hele internet. Een andere belangrijke horde die Web3 zal moeten nemen is dat alles openbaar maken op de blockchain tegen de tijdgeest ingaat. Het afgelopen decennium werd gekenmerkt door opeenvolgende debatten over de juiste omgang met gebruikersgegevens. Veel van de kritiek ging over profielen of foto’s die standaard openbaar werden gemaakt, en verschillende landen namen overeenkomstige wetgeving aan. Neem vooral contact met mij op als u kunt uitleggen hoe persoonsgegevens die op de blockchain zijn opgeslagen ooit kunnen voldoen aan de bepaling van de AVG tegen de overdracht ervan buiten de EU. Sommigen (zoals Dan Olson in zijn geweldige video over dit onderwerp) hebben dit nieuwe paradigma gezien als een poging van een nieuwe golf van startende techbedrijven om de bestaande giganten van de troon te stoten door hun exclusieve controle over onze persoonlijke informatie te betwisten. En dit is misschien wel het grootste obstakel voor Web3: de huidige grote spelers zijn natuurlijk niet van plan om mee te werken.
Third Life
Het punt is dat die grote spelers hun eigen visie hebben op hoe deze nieuwe wereld eruit moet zien, en zij staan daarin natuurlijk centraal. Microsoft heeft zijn metaverse-strategie onthuld. Facebook ging zelfs zover dat het zijn naam veranderde in “Meta” – een zet, zo moeten wij geloven, die uitsluitend is ingegeven door het oprechte geloof in de levensvatbaarheid van de metaverse als concept, en niets te maken heeft met het feit dat het oorspronkelijke merk radioactiever is geworden dan sushi uit Fukushima.
Men is nog niet zeker welke van de twee de echte is
De beste manier om het concept van een metaverse uit te leggen is aan de hand van de film “Ready Player One“. Zelfs als u die niet gezien hebt, biedt de trailer al meer uitleg dan de meeste artikelen die u online kunt vinden. Een metaverse is een parallelle wereld die toegankelijk is via een virtual reality (VR)-headset, maar buiten het hardware-aspect is het eigenlijk gewoon Second Life. Het is een uitbreiding van de fysieke ruimte waar je je kunt verplaatsen, met vrienden kunt omgaan en misschien zelfs kunt werken. Ik hoor u al denken: wat is daar het nut van? Dat kunnen we toch ook in het echte leven al? Toch kunnen we het idee van de metaverse niet alleen op die gronden verwerpen: toen het internet werd geïntroduceerd, waren de mensen immers ook al behoorlijk sceptisch. Ze begrepen het niet: post kon al in papieren vorm worden verstuurd, kranten bevatten alle informatie die je ooit wilde, en het idee dat je bij online winkels producten zou bestellen zonder ze eerst te zien, voelde belachelijk aan. Maar 30 jaar later zijn we hier allemaal te vinden, want het zijn de productiewijzen die de behoeften van de consument bepalen – en niet andersom. Als alle sociale interacties daarheen verhuizen, willen we de metaverse echt wel. Tech-fanaten beschrijven het als niets minder dan een nieuwe revolutie die qua schaal vergelijkbaar is met het internet.
Metaverse en de (afwezigheid van de) blockchain
Maar voordat we ons afvragen of de metaverse een kans heeft ons leven ooit te beïnvloeden, moeten we nog één ding ophelderen. Wat heeft dit allemaal met blockchains te maken? In 2002 slaagde Second Life erin enig succes te boeken met zowel zijn virtuele wereld als zijn zelfgemaakte valuta zonder gebruik te maken van een van de technologieën die in deze reeks artikelen worden beschreven. Met het huidige concept krijgen we echter verschillende metaverses: werelden die door verschillende partijen worden geëxploiteerd en waar u als het ware tussen naburige eilanden heen en weer teleporteert. Om ervoor te zorgen dat de algemene ervaring consistent is, moet er informatie tussen alle metaverses worden gedeeld. Als u echte Nike-schoenen koopt voor uw avatar in het rijk van Microsoft, verwacht u toch zeker niet op blote voeten rond te lopen als uw naar het Facebook-metaverse verhuist. De oplossing hiervoor is, volgens sommigen, dat alle “bezitbare” objecten in de metaverse moeten worden gerepresenteerd als NFT’s, waardoor de blockchain een soort interoperabiliteitsmechanisme wordt tussen digitale werelden.
Het is echter zeer merkwaardig dat, hoezeer Microsoft en Facebook momenteel ook op het metaverse-concept hameren, ze de blockchain nauwelijks noemen. Ze hebben dan wel een consortium opgericht dat het Metaverse Standards Forum heet, met Adobe, Nvidia, Alibaba en vele anderen, maar een snelle blik op de leden leert dat blockchain-partijen er niet eens bij betrokken zijn. Dit zegt me dat wat de crypto-industrie ook gelooft, big tech plannen heeft om zelf in beweging te komen. De waarheid is dat er een veel duidelijker oplossing is voor het multi-metaverse-probleem: er moet een duidelijke hegemoon zijn. De grote spelers in de metaverse-ruimte praten niet over blockchains omdat interoperabiliteit momenteel slechts plan B is. Zij zouden veel liever de concurrentie de nek omdraaien en slechts één gigantisch eiland hebben (dat van hunzelf) dat door iedereen in de wereld wordt gebruikt. Als we de geschiedenis erop naslaan, heeft “openheid” een veel grotere kans om cynisch en strategisch gebruikt te worden om tractie te krijgen, totdat het de juiste zet wordt om gebruikers vast te zetten.
Waarom ik me zorgen maar over de metaverse
Ironisch genoeg baarde het concept van metaverses me minder zorgen toen ik ervan overtuigd was dat ook zij ten val zouden worden gebracht door de ‘Midas-touch’ van blockchains: een technologie die, laat me u er nogmaals aan herinneren, tot op heden nog nooit tot één enkele praktische toepassing heeft geleid wegens haar inherente beperkingen. Blockchains uit de metaverses halen verandert niets aan het feit dat beide dezelfde libertarische ideologische basis hebben; en in het geval van de laatste voelt hun onvermijdelijke ontaarding in corporatieve tirannie nog duidelijker aan [14] Grappig genoeg draait een deel van het plot van Ready Player One om het wegnemen van de controle van de metaverse van het moederbedrijf!. Sommige denkers noemen deze specifieke vorm van onderwerping “techno-feudalisme“. Willen we na alle controverse over hoe social media de sociale structuur van de wereld zouden kunnen vernietigen echt de helft van ons leven doorbrengen in digitale sferen die worden beheerd door entiteiten die ons keer op keer teleurstellen?
Wellicht hebben we hier echter geen keuze in. De bedrijven die nu zwaar investeren in de metaverse behoren tot de machtigste ter wereld. Zij kunnen het vermogen hebben (door machtsposities of pure marketingmacht) om ons te dwingen tot de consumptie van welk nieuw paradigma hen dan ook ten goede komt. Op dit moment worden nog we beschermd door de hoge prijs van VR-headsets, maar dat kan niet eeuwig duren. Ik vrees dat er over 20 jaar genoeg reden zal zijn om er een in elk huis te hebben en dat het verzet tegen de metaverse ten koste zal gaan van sociaal isolement.
Ik sluit dit deel af met de reden waarom ik denk dat techbedrijven een existentiële reden hebben om deze strijd fel te voeren: het feit dat het eindfase-kapitalisme te maken heeft met een structureel probleem. Het systeem vraagt om groei, en kan in feite alleen overleven als het blijft groeien, maar er is een plafond. Oftewel, de groei moet op een gegeven moment stoppen. Niet om morele redenen, maar gewoon omdat onze planeet uiteindelijk geen grondstoffen meer heeft. Het gezegde dat “er geen oneindige groei kan zijn in een eindige wereld” wordt vaak gebruikt om te pleiten voor degrowth en het helemaal loslaten van het kapitalisme. Het geniale antwoord van het kapitalisme is om de realiteit te omzeilen en nieuwe werelden te creëren, virtueel en oneindig deze keer, waar eeuwig waarde kan worden onttrokken [15] Dit verklaart ook waarom veel miljardairs zo enthousiast zijn over ruimteverkenning en het vooruitzicht om nieuwe planeten te koloniseren..
Als we de metaverses vanuit dit oogpunt bekijken, kunnen we begrijpen waarom ze in de eerste plaats zullen worden ontworpen als marktplaatsen waar alle goederen uit het echte leven kunnen worden gedupliceerd en opnieuw verkocht, en met multinationals die optreden als almachtige verhuurders. Het einddoel is de commodificatie van elk aspect van ons leven. Ik wil daar in ieder geval niets mee te maken hebben.
Conclusie
Het zou gemakkelijk zijn om blockchains de schuld te geven van al hun tekortkomingen en het voor gezien te houden. De toepassingen die ze ons gebracht hebben (of nog hopen te brengen) zijn absurd. Alles eraan is fout. In het beste geval zijn ze compleet nutteloos. Meestal verwoesten ze onze planeet en maken ze hele nieuwe vormen van onderdrukking mogelijk. Maar het quasireligieuze fanatisme dat ze vaak oproepen vertelt ons iets anders. De blockchain-droom draagt de belofte in zich van een eerlijkere samenleving, samen met een vleugje wraak tegenover de financiële wereld die het leven van mensen keer op keer heeft geruïneerd. We mogen niet verbaasd zijn dat het moeilijk is om die droom los te laten.
Wat me echt kwaad maakt is hoe uitbuitend het alternatief bleek te zijn. Lees deze getuigenissen van mensen die alles verloren en kijk dan eens of dat uw hart niet doet breken. Het gaat niet om twijfelachtige geldbeleggingen, het gaat erom dat de moderne maatschappij veel mensen de hoop ontneemt om hun leven te verbeteren buiten de middelen waarvan ze diep in hun hart wéten dat het gokken is. En dan blijken die middelen weer een geheim instrument te zijn om rijkdom over te hevelen van de rechtelozen naar de rijken.
Pas in de allerlaatste paragraaf van deze reeks vinden we eindelijk het eerste nut ooit gegenereerd door blockchains, cryptocurrencies en NFT’s. Het is niet wát ze zijn, het is wat ze onthullen over de staat van de wereld en de ondraaglijke ongelijkheid die mensen moeten verdragen. Over wat de samenleving binnen niet al te lange tijd te wachten staat als we niets doen om dat te voorkomen. En verder, beste lezer, waar u zich ook bevindt, als u probeert om uzelf aan de armoede of miserie te onttrekken, dan hoop ik oprecht dat u daarin slaagt. Maar blockchains gaan u niet helpen.
Tips